دیلینگ، دیلینگ! قافلۀ عموجان!

مخالفان دمکراسی و آزادی‌های مطروحه در اعلامیۀ جهانی حقوق‌بشر در کشورمان با بهره‌گیری از سه شبکۀ مرتبط و ظاهراً متفاوت،  در برابر ایرانیان جبهه گرفته‌اند.   نخستین شبکه‌ای که با این آرمان‌ها تضاد و مخالفتی پایه‌ای ‌دارد،  مجموعه‌ای است که تحت عنوان دولت رئیسی و حامیان معمم و کلاهی‌اش،  بر سرنوشت کشور حاکم شده.   دومین شبکه،  چیزی نیست جز دکانداران اصلاح‌طلبی که به رهبری عناصری ظاهراً «رانده شده»،  به میدان سیاست کشور پای گذارده‌اند.   ولی جالب‌ترین شبکه در این مجموعه،   مخالف‌نمایانی‌اند که با برچسب‌های ـ  مارکسیست،   لیبرال،  سلطنت‌طلب،  اسلام‌گرای انقلابی و … ـ  در کنسرتی به رهبری غربی‌ها،  به وحشت عمومی دامن زده و آب به آسیاب بحران‌سازی در داخل کشور می‌ریزند.  جالب اینکه این شبکه‌ها که جملگی از آبشخور سازمان سیا تغذیه می‌کنند،  ادعا دارند که در جنگی پایان‌ناپذیر درگیر شده،  و «مخالفان» یکدیگرند!  در مطلب امروز نیم‌نگاهی به این سه شبکه می‌اندازیم،   باشد تا ضدیت اینان با دمکراسی تا حد امکان علنی شود. 

نخست ببینیم ریشۀ اصلاح‌طلبی چیست و اصولاً اصلاح‌طلبان،  در واقع چه می‌گویند؟  جهت به دست دادن نگرشی منسجم از ریشۀ «گفتمان» اصلاح‌طلبی لازم است نیم‌نگاهی به جریانات سیاسی در ایران بیاندازیم.   دهه‌ها پیش،  شادروان احمد کسروی که خود توسط آخوندی جنایتکار ترور شد،  تأکید کرد که،  «ما به آخوندها یک حکومت بدهکاریم!»  ولی به استنباط ما برداشت کسروی از ملابازی در ایران،   به دلیل تقدم تاریخی آنقدرها عمیق نبوده.   شاید وی هیچگاه از خود نپرسیده بود،  چه شده که ملتی برخوردار از تجربۀ تلخ و هولناک رژیم ضدفرهنگی صفویه حاضر است دل‌وجان فدای همان‌هائی کند که در آن دوران سیاه،  ورای تمامی وحشیگری‌ها و درنده‌خوئی‌ها،  علاوه بر بی‌عرضگی در زمینۀ حمایت از منافع ملی،  در ضدیت با فرهنگ و شعر و ادبیات کشور هر آنچه از دست‌شان برمی‌آمد انجام دادند،  و  گل‌سرسبد قوۀ قضائیه‌شان چیزی نبود جز به راه انداختن بساط آدمخواری در عالی‌قاپو؟  اگر کسروی آن روزها از خود نپرسیده بود،   ما امروز می‌پرسیم و به ملت این «یک پاسخ را بدهکاریم!»

پاسخ روشن است.   از آنروز که مشتی شیخ،  در نشئۀ «دوغ حقیقت»،  خانقاه‌ صفوی را در اردبیل به بیت حکومتی تبدیل کردند،  همزمان به این توهم در ذهنیت ایرانی جان بخشیدند که می‌توان جهالت و توحش تازی را با اصالت‌هائی که «پارسی‌» می‌انگاشتند به عقب بنشانند.  در واقع شیعی‌گری انتقام از تازیانی بود که ایرانی را به هیچ گرفتند؛  تاراج و قتل‌عام کردند،   و حتی گویش‌شان را بر او تحمیل نمودند.

اینچنین بود که ایرانی با تکیه بر آنچه از فولکلور ایران باستان بجا مانده بود،  و از تاراج تازیان جان سالم به در برده بود،   شیعی‌گری را سر هم کرد.   آن روزها ایرانیان زمانی که در روستاها جشن «عمر کُشون» به راه می‌انداختند؛   آدمک عمر،  خلیفۀ تبهکاری که ایران را ویران کرده بود آتش می‌زدند،  و در چاه مستراح می‌انداختند،  به خیال خود از شر فتنۀ تازی رهیده بودند! 

شیعی‌گری که به این ترتیب آغاز شد،  راه دراز پیمود،  و نهایت امر سیاست‌بازان جهان در چارچوب منافع‌شان،  این مذهب را آنقدر «دستمالی» کردند‌ که امروز پشم و پیلی‌اش ریخته.  مرغ کرچی شده که نیمی از پرهای‌اش را از دست داده و سیمائی نفرت‌انگیز پیدا کرده.  احدی جز ملا و لات‌ولوت حاضر نیست به این جانور نزدیک شود.  در این پروسۀ تاریخی است که استبداد نهفته در عمق شیعی‌گری علنی شده؛  ‌حی‌وحاضر و قابل رویت است.  برای کاسبان  مرگ و دین‌،   فروش این یک قلم جنس دیگر عملاً غیرممکن شده.  از اینرو «مذهبک» کذا اینک نه جهت جذب و تبلیغ،  که همچون ماسک‌های ترسناک «جشن هالووین»،  صرفاً جهت ترساندن عوام‌الناس مورد استفاده قرار می‌گیرد.   خلاصه،  در چنین صورت‌بندی‌ای اسلام هر چه وحشی‌تر،  از منظر اربابان دین،  که سر در دامان استعمار دارند،  مقبول‌تر!   

بله،  با بازگشت به دوران کسروی یادآور شویم که مبلغین شیعی که همان ملایان بودند،  با سخن‌پرانی‌های‌شان در واقع قصد بازگشت به «اصالت» ایرانی را داشتند؛   آنچه که گویا در گذشته‌ها گم شده بود!   بعدها روح‌الله خمینی ادعا کرد که این گمشده را «یافته»؛‌  از فرانسه،   برای ملت ایران تحفه‌ای به نام «جمهوری اسلامی» سوغات آورد!   اصلاح‌طلبی نیز در واقع بازتابی است از همان «بازگشت» به اصالت‌ها!   و اگر بخواهیم پیام واقعی اصلاح‌طلبی را تحلیل کنیم،  می‌توانیم بگوئیم:  «بازی با اسلام تمام نشده؛   مبارزه جهت توجیه این دین مبین همچنان ادامه دارد!»   خلاصۀ کلام،  در چنین چشم‌اندازی،  سازمان مجاهدین خلق هم نوعی «اصلاح‌طلبی» در اسلام است و بس! 

در همین چارچوب،‌  دولت فعلی ملایان که ظاهراً تماماً از شبکۀ اصول‌گرا «تغذیه» می‌کند،   سخت بیمناک است.  چرا که اگر با عربده جوئی در دوران ملاممد خاتمی،  برای اصلاح‌طلبان دکانداری می‌کردند،   امروز دیگر دست‌شان رو شده،  و اصلاح‌طلبی کاری از پیش نمی‌برد.   وحشت فروپاشی کاخ پوشالی اسلام سیاسی، اصولگرا و اصلاح‌طلب را نگران کرده؛   مذهب اثنی‌عشری بی‌مشتری مانده،  و سقف دکان‌های دین‌فروشی یکی پس از دیگری فرومی‌ریزد.  از اینروز حکومت که در داخل قافیه‌اش تنگ آمده،‌  می‌باید چاره‌ای بیاندیشد،  و اینجاست که بازی خارج از مرزها آغاز می‌شود. 

در خارج از مرزها،  گروه دیگری از عملۀ استعمار ـ  چپ‌نما،  سلطنت‌طلب،  جبهۀ ملی، اصلاح‌طلب،  سبزه‌قبا،  و … ـ  سنگر گرفته.  اینان با حاکمیت اسلام و آخوند و توله‌آخوند هیچ مخالفتی ندارند.   کاملاً‌ بر عکس،  با فعالیت‌های سیاسی‌شان در صدد توجیه و تأمین موجودیت برای همین حضرات،  و فراهم آوردن زمینۀ حاکمیت آشکار و نهان‌شان در جامعه‌اند.  این جریانات سیاسی در واقع با عربده‌ها و «مخالفت‌های‌شان» به ملت پیشنهاد می‌کنند تا با لبیک گفتن با «اهداف» گنگی که به میانۀ میدان سیاست کشور می‌اندازند،  دست از جماعت آخوند نشویند؛  همچنان در رکاب اسلام،   آخوند،  شیعی‌گری،  و خصوصاً غرب‌پرستی و روس‌ستیزی باقی بمانند،   چرا که هنوز همچون شیوخ نشئۀ اردبیل،  چشم امید اینان به گذشته‌هاست،   هر چند هر کدام «گذشته‌ای» ویژۀ خود دارد.   

چپ‌نما به قول خودش از «انقلاب» حمایت می‌کند.  پرواضح است الگوی‌ این «انقلاب» همان باشد که ملایان نیم‌قرن پیش،  جزئیات‌اش را با هم‌یاری سازمان سیا در کشور سرهم کرده بودند.  گویا چپ‌نما به اهداف انقلابی‌اش نرسیده،  و می‌باید یک‌بار دیگر همین راه را دنبال کند!   یعنی انقلاب کند؛  در خیابان‌ها عربده بکشد؛   زنده باد و مرده باد بخواند؛  دولت و حکومت فرواندازد؛   فلانی و بهمانی را تیرباران کند؛   بیساری را از زندان آزاد نماید؛   و … و خلاصه پای در همان مسیری بگذارد که پیشتر ملت را با آن به چاه عمیق رهنمون شده.   باشد تا اینبار به بهشت موعود برسد.   ولی سلطنت‌طلبان،  یا آنان که خود را سلطنت‌طلب جا زده‌اند،  «نقشۀ راه» دیگری روی میز انداخته‌اند:  سلطنت انتخابی! 

سلطنت‌طلبان با الهام از الگوی خمینی،‌  ملای وحشی‌ نجف‌نشین می‌خواهند اینبار سلطنت «ولی فقیه» بر پا کنند.  خلاصه اینبار «مردم» باید رأی بدهند که چه کسی «پادشاه» بشود،  همانطور که نیم قرن پیش گفته بودند چه کسی می‌بایست «رهبر» می‌شد!   طبیعی است که ملایان،  از هر رقم و جنس که باشند حامیان تاج‌وتخت‌اند؛  و این شیوۀ برخورد با عوام‌الناس نیز از تخصص‌های‌شان است،   پس اگر دکان شیعی‌گری کساد شده،  چه باک؟!   اعلیحضرت پرزیدنتی مادام‌العمرند و به دادشان خواهند رسید.   خلاصه،  بار دیگر قافلۀ شیعی‌گری را می‌بینیم که به سوی اهداف بزرگ ایرانیان ـ  کندن پوست تازی بی‌پدرمادری که جرأت کرده بود این سرزمین را تاراج کند ـ  روان شده و مطالبات استعمار غرب را نادیده گرفته.    صدای زنگولۀ گردن شترها را هم از هم اینک به گوش جان می‌شنویم:   دیلینگ و دیلینگ!  با چنین برخورد شکمی و مدرن، و خصوصاً کشکی و علمی است که ملت ایران می‌خواهد پای به عصر اینترنت و اتم و فضا بگذارد!

حال ببینیم این عوامل چگونه دست در دست هم «کار» عموسام،  رهبر معنوی‌شان را پیش می‌برند؟   «عموجان» از طریق بلندگوهائی که بر شبکۀ اینترنت و امواج رادیو و تلویزیون مستقر کرده،  مرتباً عربده می‌کشد که «مخالف استبداد دینی» در ایران است،  هر چند نمی‌گوید که این دکان را نیم‌قرن پیش خودش افتتاح کرد،  و در راه استمرار آن چه فداکاری‌ها که نکرده است.   عربدۀ «عموجان» را می‌شنویم که می‌فرماید،  «ما مستبدان را تنبیه و تحریم می‌کنیم!»  هر چند در واقع ملت ایران را تنبیه می‌کند؛   با نورچشمان‌ مستبدش کاری ندارد. 

از سوی دیگر،  عوامل و نانخورهای‌ داخلی «عموجان» آناً دست به کار شده،  جهت شبکه‌های تبلیغاتی «خوراک» مناسب فراهم می‌کنند.  ویدئوهای مختلفی از کتک‌کاری در خیابان؛  حمله به بدحجابان؛‌   انتشار اسناد فساد اداری و مالی و بانکی؛  پخش سخنرانی‌های احمقانۀ مقام معظم و فلان پیشنماز و بیسار قاری و لات‌ولوت کوچه؛  و …  در اختیار شبکه‌های جهانی قرار می‌گیرد تا عوام‌الناس را حسابی جوگیر کنند؛   دیگ نفرت عمومی را داغ کنند و به جوش آورند.  

سیاست عموجان،  چون همیشه تمامی جریانات سیاسی در داخل و خارج را همچون انگشتان دستی واحد در حرکت‌ می‌اندازد.   نقشۀ راه روشن است؛  «عوام را ته چاه بیاندازیم!»   بله،  همانطور که گفتیم،   ما به ملت یک «پاسخ بدهکاریم!»  باید به او بگوئیم چگونه او را سر چاه می‌برند،   با چه ترفندی مخ‌اش را خالی می‌کنند،   و … و همینجا دست «عموجان» را هم در برابر ملت رو کنیم!      

شیوۀ کار روشن است،  عوام را با پروسۀ ایده‌آل‌بافی به ته چاه رهنمون می‌شوند!  پروسه‌ای است جهت ساخت و پرداخت اهداف و آرمان‌هائی کشکی.   پروسۀ «عوام‌ خر کن» در داخل مرزها مشخص است؛   رهبر مستضعفین جهان،‌  علی روضه‌خوان که جای روح‌الله خمینی وحشی را گرفته،  تمامی اهداف «انقلاب» را عملی کرده؛   هنوز کارشان کامل نشده،  چند مسئلۀ کوچک و بی‌اهمیت همچون حجاب برای زنان مرده و … باقی است!   و تردیدی نیست که پس از طی این مراحل،    امت پای به بهشت خواهد گذارد!   ولی در حکومتی که اینچنین گندش درآمده این حرف‌ها بیهوده است،  حتی نان‌ خشک هم در این حکومت به تدریج تبدیل به کیمیا شده است.   در نتیجه،  «عموجان» جهت حفظ سیطرۀ «مقدس» خود نخست دست به دامن جماعت اصلاح‌طلب می‌شود.   اینان نیز از طریق تبلیغات و پروپاگاند شبکۀ بین‌المللی میدان می‌گیرند،  تا مخ عوام را پوک ‌کنند!   «چه نشسته‌اید،  اسلام واقعی در دست ماست!»  ولی مدت زمانی است که گند اینان هم در ‌آمده،   دیگر حنای‌‌شان رنگی ندارد.   پس فکر بکر دیگری ‌باید کرد. 

حال که عموسام ملت را حسابی گرسنگی داده؛   دیگ‌ نفرت‌اش را به غلیان انداخته؛  و در شرایطی که چشم‌ عوام‌الناس از ضعف سیاهی می‌رود،   فرزندش بی‌دوا و درمان روی دست مانده،  و آینده بیش‌ازپیش سیاه و تیره‌وتار ‌شده،   صدای ملکوتی رضا پهلوی در گوش‌اش طنین‌افکن است!  ایشان از کنار دست «عموجان» ندا می‌دهند:   «هم‌وطن!  برای نجات تو آمده‌ام!   جز آنچه تو بخواهی نیستم؛   رهبر،  رئیس‌جمهور و پادشاه!   فرزند ذکور ندارم؛   تو که زن‌ستیز و بدوی هستی،  بدان که سلطنت‌ام موروثی نیست!   نگران نباش؛ آمریکائی‌ها فکری برای تو خواهند کرد!»‌ 

بله،  ما هم یک پاسخ به ملت بدهکار بودیم که همینجا ارائه دادیم،   افسوس که همان روزها شادروان کسروی این پاسخ را تحویل‌مان نداد.  صدای زنگولۀ شترها آن روزها اینچنین رسا نبود.   اگر هم شنیده می‌شد کسروی از آن سخنی نگفت؛  حق داشت!   برای گریز از ریسمان سیاه‌وسفید،  حتماً باید مار گزیده باشی!    

مک‌کارتیسم اثنی‌عشری!

در این دوره،   شاید بیش از هر دورۀ دیگری جامعۀ ایران نیازمند زدودن زنگار عوام‌ستائی و عوام‌گرائی از عقاید سیاسی و اجتماعی باشد.   چرا که ایرانیان طی تجربۀ هولناک حکومت ملائی،   به صراحت دیده‌اند که چگونه عوام‌ستائی اهداف و آرمان‌های مشخص و انسانی یک جامعه را درهم ریخت،  و آیندۀ یک کشور و یک منطقه را در ابهام،  جنگ و برادرکشی فروانداخت،  و سایۀ شوم فاشیسم و پوپولیسم را بر سر ملت‌ سنگین کرد.   در کمال تأسف گروه‌های سیاسی فعال ایران،   یا همچون سازمان مجاهدین خلق،  بنی‌صدری‌ها،  نهضت آزادی و جبهۀ ملی و … ،  خود در صدد بهره‌برداری از عوام‌ستائی‌ها و مردم‌پرستی‌ها هستند،   و یا همچون سلطنت‌طلبان،  چپ‌گرایان و خصوصاً توده‌ای‌ها با ویراژ‌های کلامی،  قلمی و گاه «ایدئولوژیک» مقولۀ عوام‌گرائی را دور زده،  وانمود می‌کنند که،  «شتر دیدی،  ندیدی!»‌  ولی واقعیت را نمی‌توان پنهان داشت،  حکومت ملائی عوام‌گرائی را در مرکز سیاست ایران قرار داده،   و مبارزان راه دمکراسی می‌باید موضع‌شان را در برابر این «طاعون خانگی» روشن کنند.

صاحب‌نظران معتقدند فلسفه می‌تواند چراغ راه آیندۀ ملت‌ها باشد،  ولی سیاست،  علم خاموش کردن شعلۀ روشنگری و میدان فعالیت فرصت‌طلبانی است که تاریک‌اندایشی‌های‌شان را بر جامعه تحمیل می‌کنند.   در کمال تأسف،  جامعه بدون فلسفه می‌تواند به موجودیت‌اش ادامه دهد،   ولی سیاست،  چه بخواهیم و چه نخواهیم بر روزمره‌مان سایه‌ خواهد ‌گستراند.  حتی اقوام بدوی و جنگل‌نشین نیز یک رئیس قبیله و یک جادوگر داشته‌اند؛  و به نوعی از «علم سیاست» آگاه بوده‌اند.   به عبارت ساده‌تر،  در یک جامعۀ بشری از سیاست مفری نیست؛   اگر به دنبال‌اش نروی،  او به دنبال‌ تو خواهد آمد.  سیاست یک بیماری واگیردار است،  و در نتیجه می‌باید رشد این «بیماری» لاعلاج را با دارو،  واکسن و سرم و مداوای مداوم کنترل کرد،  در غیراینصورت جامعه را به نابودی خواهد کشاند.   از اینرو،  گشودن فصلی جهت تجزیه و تحلیل «فلسفۀ سیاسی» گروه‌ها و جماعات کشورمان،   فرصتی خواهد بود جهت بررسی تحولات آیندۀ ایران و پیشگیری از دستیابی قدرت‌طلبان به اهرم‌هائی که از طریق‌شان بتوانند تاریک‌اندیشی‌های‌ ویژۀ‌ خود را بر ملت ایران تحمیل ‌کنند.   اگر سیاست را تحت نظارت درنیاوریم،  جامعه از درون پوک شده،   و در هم فروخواهد اوفتاد. 

نخست بگوئیم،  سیاست‌باز مصلح یا وطن‌پرست،  مسلمان یا اسلام‌ستیز،  چپ یا راست و … نمی‌تواند باشد؛   سیاست‌باز فقط سیاست‌باز است.  او با تکیه بر علم سیاست،  تلاش خواهد کرد جائی ننشیند که به قول معروف «آب زیرش برود»،  همین و بس!  در نتیجه آن‌ها که برای فلانی و بهمانی نزد عوام‌الناس حساب «وطن‌پرستی» و اصلاح‌طلبی و ایران‌دوستی و … می‌گشایند،   یا مغرض‌اند،  یا نادان.  و تجربۀ هولناک غائلۀ «انقلاب اسلامی» نیز به صراحت نشان داد که این جماعت در آیندۀ سیاسی کشور آینۀ تمام نمای اغراض‌ و یا نادانی‌های‌شان خواهند بود.  یا همچون لاریجانی‌ها،  خامنه‌ای،  رفسنجانی و … با حساب‌های بانکی کلان هم‌نشین می‌شوند،  یا خوش‌خیال‌‌اند و آوارۀ کشورهای دور دست می‌شوند،  و یا همچون چریک‌ و مجاهد آرمان‌خواه‌اند و اجسادشان خوراک کرم‌هاست.  سیاست خارج از این صورت‌بندی‌ها وجود ندارد.          

از سوی دیگر،  سیاست‌باز به هیچ عنوان تنها و مستقل نیست؛  ساخت و پرداخت تصویر سیاستمداری که یک‌تنه چنین و چنان می‌کند،  فقط وسیله‌ای است جهت تحمیق هر چه بیشتر عوام‌الناس.  سیاستمدار «انتگراتور» یا هماهنگ کنندۀ یک تشکیلات است.  حتی تئوریسین هم نیست؛  از خود نظری نخواهد داشت.  و خصوصاً در کشورهای جهان سوم،  از آنجا که سیاست پیوسته بازتابی است از مطالبات سیاست‌های جهانی،  تشکیلات سیاست‌باز بیش از دیگر کشورها تحت نظارت و کنترل عوامل فرامرزی عمل می‌کند.   نتیجتاً،   تکیه بیش از حد بر افراد سیاست‌باز ـ   ولیعهد،  رهبر،  شاه،  عضو حزب،  حجت‌الاسلام،  فقیه و … ـ  بی‌راهه‌ای است که نهایتاً جامعه را از واقعیات دور کرده،   به ناکجاآباد می‌کشاند.  

بدیهی است که جهت اجتناب از این بیراهه،   تکیه بر «آگاهی‌های» جامعه از بنیادهای سیاست الزامی می‌شود.  و این مهم نمی‌باید در کف اندیشه‌فروشان دولتی قرار گیرد،  بلکه وظیفۀ روشنفکران،  دانشگاهیان و دیگر فرهیختگان واقعی است.   ولی طی دهه‌های متمادی جامعۀ ایران به این گروه افراد نظر لطفی نشان نداده،  و پر واضح است که حکومت‌ها و سیاست‌بازان،  یعنی آن‌ها که از طریق دامن زدن به هیجانات و هیستری‌های اجتماعی نان به تنور می‌چسبانند،  از حضور اینان در تصمیم‌گیری‌ها استقبالی به عمل نیاورند.  نتیجۀ این کاستی‌ها را امروز به صراحت در کشورمان شاهدیم.  جامعه‌ای سردرگریبان و متشنج که از این شاخ به آن شاخ می‌پرد؛   برای خود حق انتخاب قائل نیست؛  گزینه‌اش پیوسته میان بد و بدتر صورت می‌گیرد؛   و خلاصۀ کلام از سیطره و استیلای بنیادهای وابسته و سیاست‌های اجنبی مفری ندارد.  جامعه‌ای که اگر یکصدسال پیش به دلیل تحولات جهانی و نه داخلی،  به قرون جدید پرتاب شده،  طی اینمدت جهت حل مشکلات کشور هیچ بنیادی پایه‌ریزی نکرده.   

در پیشینۀ ایران معاصر،   پس از گربه رقصانی «ملی شدن نفت»،  شاهدیم که دستگاه پهلوی دوم،  در چارچوب مک‌کارتیسم دیکته شدۀ‌ واشنگتن،  به این توهم دامن زده بود که «اسلام،  خصوصاً شیعۀ اثنی‌عشری حلال تمامی مشکلات ملک و ملت می‌باید تلقی شود!»  بله، آنروزها دنیای شاهنشاهی میدان مبارزه با شوروی بود؛  از پهلوی‌ها جز این انتظار نمی‌رفت.  ولی امروز با بن‌بستی که نگرش مک‌کارتیسم اثنی‌عشری در کشور به همراه آورده،  مشکل بتوان تصور کرد که ایرانیان،  جهت برون‌رفت از معضلات‌ بار دیگر دست نیاز به سوی دین،  و یا اربابان سنتی و یا متجددنمایان دینی دراز کنند.  خلاصۀ کلام،  مسلم است که جامعه‌ای اینچنین «سیراب» از شراب ابله‌پرور«دین مبین»،   خروج از بن‌‌بست را در سرچشمۀ دیگری جستجو نماید.  به عبارت دیگر، ‌ ایرانیان جهت یافتن مفری از بن‌بست ایدئولوژیک فعلی،   تکیه‌گاه‌هائی غیردینی خواهند جست.  و در این میانه افکار عمومی به جانب سوسیالیسم،  مارکسیسم،  ملی‌گرائی،  سلطنت‌طلبی ظاهراً فرادینی،  لیبرالیسم،  و … متمایل خواهد شد.

به همین جهت،‌   در وبلاگ امروز بررسی چندوچون گفتمان سیاسی را فقط در حیطۀ عقاید غیردینی،  و یا ظاهراً «فرادینی» صورت می‌دهیم.   چرا که به استنباط ما،   سیاست‌بازان دینی‌ به دلیل میدان‌داری چند دهه‌ای ملایان،  جهت به ارزش گذاردن تزهای‌شان می‌باید چند دهۀ دیگر در «اتاق انتظار» باقی بمانند.   بررسی گفتمان‌هائی را که شانسی جهت پای گذاردن در میدان سیاستگزاری دارند با سوسیالیسم و مارکسیسم آغاز می‌کنیم.  سپس پای به مبحث سلطنت‌طلبی گذارده،  و نهایت امر مطلب را با لیبرالیسم به پایان می‌بریم. 

از دیرباز،  همچون دیگر کشورهای تحت سیطرۀ ایالات‌متحد،  گفتمان سوسیالیستی در ایران مورد عنایت ویژۀ محافل درس‌خواندگان و فرهیختگان بوده.   به صورتی سنتی،  اینان در این نوع «گفتمان» راهی جهت خروج از سیطرۀ واشنگتن می‌جسته‌اند،  هر چند اکثریت‌شان تا مغز استخوان به غرب وابسته‌ باقی مانده‌اند.   به طور کلی،  و بدون پای گذاردن در جزئیات،   می‌توان گفتمان سوسیالیسم «وطنی» را در دو جبهۀ متفاوت بررسی نمود.  جبهۀ وابسته به اتحادشوروی،  و جبهه‌ای که ادعای استقلال از هر گونه بلوک‌بندی دارد.   وابستگان به شوروی را توده‌ای،   و «غیروابستگان» را عموماً فدائی خوانده‌اند،  هر چند شاخه‌های دیگری نیز از ایندو جریان اصلی منشعب شده‌اند.   پس ابتدا بپردازیم به حزب توده.

برخورد فعلی حزب توده با مسائل ایران از آن جهت جالب توجه است که،  منبع الهام حزب کذا،  یعنی اتحاد شوروی دیگر موجودیت فیزیکی ندارد.  در غیاب شوروی،  الهامات حزب توده را می‌باید در قالب «آرزوهای بزرگ» مورد بررسی قرار داد.   چرا که بیشتر بازتابی است از آنچه دیگر امکانپذیر نخواهد بود.   و اینچنین است که حزب مذکور عملاً دست به خیال‌بافی می‌زند؛  پوتین را بجای استالین می‌نشاند؛   فدراسیون روسیه و الهامات روسوفیل را همان سوسیالیسم علمی می‌بیند و حتی جنگ در اوکراین نیز برای توده‌ای جماعت تداعی جنگ ملی و میهنی اتحادشوروی با دستگاه هیتلر شده.  در این توهمات است که عضویت حکومت ملایان در گروه «بریکس» و یا پیمان شانگهای،‌   همچون دوران پیشه‌وری و پیروزی فرقۀ دمکرات آذربایجان،‌  ورود کشور به فضای اتحاد شوروی ارزیابی می‌شود و … و خلاصه بی‌تردید بگوئیم پایه و اساس گفتمان حزب توده بر سراب ـ  اتحاد شوروی  ـ استوار شده،  و بیمارگونه است.   فرد یا شبکه و دستگاهی که به چنین مالیخولیائی مبتلا شده باشد،  حتی اگر درمان‌پذیر هم باشد،  جهت بهبود به مدت زمانی مدید نیازمند خواهد بود.   ولی مهم اینجاست که حزب توده،‌   به دلیل ابتلاء به این مالیخولیای «استراتژیک»،   تلاش دارد با توسل به هر ابزاری،  بررسی پدیدۀ «عوام‌ستائی» در گفتمان سیاسی ایران را نیز به حاشیه براند.   

دلیل هم روشن است.  روسیه در ارتباط با دیگر کشورها و اقوام،  بر خلاف اتحاد شوروی،  برخورد ایدئولوژیک اتخاذ نمی‌کند.   دستگاه حاکمه در اینکشور بارها اعلام داشته که «علاقمند» به ایجاد روابط با همۀ کشورها و ملت‌هاست.  و تا آنجا که روند مسائل نشان می‌دهد،  این ابراز تمایل بیشتر بازتابی است از نیازهای اقتصادی،  استراتژیک و نظامی که شامل توافقات ایدئولوژیک نخواهد شد.  در نتیجه،  برای فدراسیون روسیه حضور مشتی ملا در رأس حکومت ایران،  به همان اندازه قابل اغماض است که حضور یک فوتبالیست عضو اخوان‌المسلمین در رأس حکومت ترکیه،  و یا ریاست فرقه‌ای انگلیسی بر دولت سوریه.  تا زمانی که اینان برای روسیه معضل غیرقابل حلی در زمینۀ اقتصادی و استراتژیک به وجود نیاورند،   رابطه با تهران و آنکارا و دمشق هیچ اشکالی برای کرملین ایجاد نخواهد کرد!   

ولی حزب توده که در ناخودآگاه‌اش روسیه را «آرمانی» کرده،  به عادت دیرینه دنباله‌روی محض از مسکو را نصب‌العین می‌داند،   و در هم‌صدائی با کرملین بررسی و تحلیل «اسلام سیاسی» و تبعات اجتماعی،  اقتصادی و خصوصاً فرهنگی حکومت ملائی را در ایران به حاشیه کشانده.   اگر توده‌ای‌ها در آغاز بلوای خمینی به امید یک کودتای شورائی،   سینه‌خیز به سوی اسلام انقلابی ‌رفتند،  امروز معلوم نیست هدف اصلی‌شان از همراهی با این حکومت چیست؟   خلاصه بگوئیم اینان اصولاً فراموش کرده‌اند که قرار است حزبی متعلق به ایران باشند،  با پیش‌فرض‌هائی جهت بهبود شرایط ایرانیان.  قشر توده‌ای که به دلیل وحشیگری‌های کودتاچیان،   پس از 28 مرداد 1332،  عملاً پرچمدار مبارزات ضدارتجاعی کشور معرفی شده بود،  پس از بلوای خمینی پیرو نظریه کودتای خزنده شد،   و اینک صرفاً به دلیل پیروی کورکورانه از مسکو،  در جایگاه پرافتخار ستون پنجم حکومت ملایان ایستاده.  این وانهادگی تبعاتی گسترده خواهد داشت،  که در حال حاضر از بررسی‌شان صرفنظر می‌‌کنیم و می‌پردازیم به کمونیست‌های «مستقل»،   به آن‌‌ها که خود را «فدائی» می‌خوانند. 

این گروه از دیرباز موضع‌گیری توده‌ای‌ها محکوم ‌کرده،  آن‌ها را بیش از اندازه به ملایان نزدیک دیده،  و نهایت امر دست در دست مجاهدین خلق به صورتی مسلحانه در برابر حکومت ملایان قرار گرفته‌.  جریان فدائی در «گفتمان سیاسی»،  تضاد بنیادینی با ملایان داشت،  و این تضاد نهایت امر نبرد با حکومت اسلامی را تبدیل کرد به سنگ زیربنای موجودیت‌اش.  ولی این مخالفت بنیادین‌ یا نبرد مسلحانه نتوانست به صورتی سنجیده و صیقل‌خورده و در قلب یک جریان فکری به منصۀ ظهور برسد.  فدائی صرفاً با برجسته کردن پایگاه ارتجاعی رژیم حاکم بر ایران قصد توجیه مواضع خود را داشت.  مواضعی از قبیل جنگ‌ مسلحانه،  حمایت از استبداد مارکسیستی،  اصالت حزب،  حقانیت مارکسیسم ـ  لنینیسم،  استقلال از تمامی جناح‌بندی‌های سیاسی جهانی،  و … و اینچنین بود که  نهایت امر نیز تیر خلاص را به مغز خود شلیک کرد و پای در انزوای مطلق سیاسی گذارد. 

جهت بررسی انزوای این جریان سیاسی بد نیست نیم‌نگاهی بیاندازیم به مطلبی که اخیراً به قلم یکی از سخنگویان فدائی در سایت‌های فارسی زبان منتشر شده.  گروه فدائی،  هر چند بنابر پیش‌فرض‌های ایدئولوژیک خود،‌  به هیچ عنوان حامی دمکراسی،  آزادی بیان و دیگر مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر نبوده و نمی‌تواند باشد،  در حمایت از آنچه «دمکراسی» می‌خواند پای پیش گذارده و تمامی تحرکات روسیه در تخالف با سرمایه‌داری غرب را «محکوم» می‌کند.   هم‌صدا با اصلاح‌طلبان شیعی،  انتخاب دونالد ترامپ و جنگ افروزی اوکراین را به گردن روسیه می‌اندازد؛   مخالفت مسکو با «انقلابات رنگین» و درگیری روسیه با اسلام‌گرایان در سوریه را محکوم می‌کند،  و … و خلاصه همه‌جا سیاست «روسیه» محکوم است: 

«روسیه از سال‌ها پیش […] در مقابله با دموکراسی‌ها و جنبش‌های دمکراسی‌خواهانه [در سراسر] جهان عمل کرده.  وزیر خارجه روسیه در سخنرانی تحلیلی‌اش در موسسه روابط بین‌الملل وزارت خارجۀ روسیه تصریح کرد:  با دخالت در سوریه برای همیشه جلوی انقلاب‌های رنگی [بخوان انقلاب‌های مردم برای دموکراسی] در منطقه را گرفتیم.»

منبع: گویانیوز،  علی‌کشتگر،  20 جولای 2022

البته در اینکه روسیه با انقلاب‌های رنگین  مخالف است تردیدی نیست؛   انقلابات کذا توسط سازمان‌های وابسته به «سیا»،  با بودجۀ امثال سوروس،  بانک چیس‌مانهاتان،  و … جهت بهینه کردن منافع و مواضع آمریکا در تخالف با منافع روسیه به راه می‌افتند.   ولی چرا جریان فدائی،‌  مخالفت منطقی روسیه با این بساط را «مقابله با دمکراسی» تحلیل می‌کند؟  ارتباط خردجال انقلابات رنگین با دمکراسی چیست؟   البته فراموش نکنیم،   برای آن‌ها که «جنبش سبز»،‌  به رهبری میرحسین موسوی و ملاممد خاتمی را به قول خودشان «انقلاب مردم برای دمکراسی» می‌خوانند،  انقلابات رنگین هم می‌تواند حرکتی برای «دمکراسی» تلقی شود.   

ولی مواضع «فدائی» شناخته شده است.   اینان مسلماً همان توجیهی را که برای حمایت از غائلۀ روح‌الله خمینی علم کرده بودند،  در حمایت از موسوی و جنبش‌سبز نیز از آستین بیرون خواهند کشید؛  مواضع ظاهراً «مترقی» و گفتمان کودکستانی اینان طی بلوای 22 بهمن را که فراموش نکرده‌ایم:   «اول انقلاب می‌کنیم،  شاه را بیرون می‌کنیم،  خمینی کاره‌ای نیست،  خودمان استبداد کارگری برقرار می‌کنیم!»  طی بلوای آمریکائی‌ها در ایران،  این نوع گفتمان ابله‌پسند،   نه یک‌بار که صدها بار از زبان اینان شنیده شده است!   تو گوئی ایرانی هدفی نداشت جز« انقلاب،  اخراج شاه،‌   برقراری استبداد و سپردن سکان ادارۀ کشور به دست فدائی!»  باری کشتگر،   که گویا در مطلب‌اش جهت لجن‌پراکنی به روسیه دچار کمبود شده،   پای را فراتر گذارده،  با تکیه بر ترهات امثال علی مطهری،  حاج ممد ظریف و چرندیات ژوزف بورل،  اینکشور را باز هم محکوم می‌کند:

«مطهری،  نماینده سابق مجلس […] بارها و به صراحت از سیاست‌های روسیه در قبال ایران انتقاد کرده است […] مصاحبه ظریف […] نشان می‌دهد که روسیه از نفوذ خود برای جهت دادن به سیاست خارجی جمهوری اسلامی به سود خود و نیز تقویت جریانات تندرو با مهارت عمل می‌کند […]  اگر حرف بورل […] درباره مخالفت روسیه با احیای برجام […] درست باشد،  ایران می توانست در 4 ماه،  18 میلیارد دلار درآمد اضافی به دست آورد.»

منبع:  همان منبع

از تجزیه و تحلیل بیشتر مطلب کشتگر خودداری می‌کنیم،  چرا که به استنباط ما مطلب کذا صرفاً جهت ابراز مخالفت با مواضع «حزب توده» و ابراز بندگی و سرسپردگی به مقامات آمریکائی سر هم شده.   هر چند این سرهم‌بندی هم نمی‌تواند فی‌نفسه ناپختگی و شتاب کودکستانی مطلب را پوشش دهد.   خلاصۀ کلام،  مخالفت فدائی با توده‌ای کار را به آنجا کشانده که اگر یکی بی‌قیدوشرط و بدون دریافت واقعیات رژیم کنونی روسیه،  در دامان کرملین فروافتاده،  آن دیگری از وحشت وابستگی به روسیه آنچنان به عقب‌ پریده که از دیکتاتوری کارگری سر از دامان یانکی‌ها درآورده.  گفتمان «چپ معاصر»،   پیرامون سیاست خارجی ایران را در همین مرحله خاتمه می‌دهیم،   سخن از گفتمان اینان در سیاست‌های داخلی نیز بیهوده است چرا که مجموعه‌ای است از چرندیات شیعی‌ها،  و بازنشخوار تئوری‌های مارکسیستی که دهه‌ها پیش بطالت علمی‌شان به اثبات رسیده.  پس چه بهتر که فدائی و توده‌ای را در آغوش توهمات و الهامات‌شان رها کنیم و برویم به سراغ سلطنت‌طلبان که چندی است فعالیت گسترده‌ای آغاز کرده‌اند. 

در رأس سازمان سلطنت‌طلبی با شخص رضاپهلوی برخورد می‌کنیم و بر خلاف موضع‌گیری «فدائی»،  حمایت‌های وی از مواضع‌ غرب به هیچ عنوان تعجب‌‌آور نیست.  با این وجود،  در مورد بسیاری مسائل «گفتمان» سلطنت‌طلبان «ابهام‌برانگیز» باقی می‌ماند.  منصفانه بگوئیم،  در تاریخ ایران،  حتی طی یکصدسال گذشته،  هیچگاه فلسفۀ وجودی سلطنت و انواع متفاوت آن به زیر سئوال نرفته.   سلطنت تنها شیوۀ حکومتی ممکن معرفی ‌شده است!   و از منظر تاریخی و به صورت سنتی،  همیشه استبدادی بوده.  سلطنت به صورت مدرن ـ  مدرنیسم استعماری و پساجنگ اول ـ  همیشه در صوری فاشیستی اعمال شده است.  به صراحت بگوئیم،  رضاشاه و آریامهر،  میراث‌شان هر چه هست،   حاکمانی وابسته به اجنبی و فاشیست بوده‌اند.

در هر حال،   اگر بخواهیم پای در بررسی بن‌بست‌های «گفتمان» سلطنت‌طلبان بگذاریم نخست می‌باید سلطنت‌طلب را بیابیم!‌  جالب اینجاست که سلطنت‌طلب پیدا نمی‌کنیم، ‌ چرا که رضاپهلوی حاضر نیست سلطنت‌طلب باشد؛  و این نخستین «ابهام» در گفتمان اوست.   از سوی دیگر،  رضاپهلوی همچون ملایان مرتباً از پدیده‌ای به نام «مردم» سخن می‌گوید.  ولی به صراحت بگوئیم،  پادشاه در صور سنتی و حتی مدرن آن،   آنقدرها کاری با مقولۀ «مردم» ندارد.  پادشاه سنتی را فئودالیته و اربابان دین بر تخت می‌نشاندند،  تا حافظ منافع‌شان باشد.  پادشاهان امروزی نیز صرفاً نمادی از اتحاد ملی و یا تاریخ کشورند؛  حاکم نیستند و کاری با «مردم» ندارند.  از اینرو پیش کشیدن واژگان مبهمی از قماش «مردم»،  و عباراتی مبهم‌تر از قبیل «خردجمعی»،  «خواست عمومی» و… گفتمانی است فی‌نفسه ضدسلطنتی.  چرا که  بنابرتعریف،  پادشاه به دلیل برخورداری از «فر ایزدی» نیازی به «حمایت مردم» ندارد و نخواهد داشت.  

«ابهام» دیگری که در گفتمان سلطنت‌طلب قابل بررسی است،  تأئیدات پیوستۀ رضا پهلوی بر شعار مبهم «جدائی دین از حکومت» است.   ولی در رژیم سلطنتی،  همانطور که بالاتر نیز عنوان کردیم،  ارباب دین یکی از ارکان تعیین‌کنندۀ «مقام سلطنت» به شمار می‌روند؛  در نتیجه این نوع سخنوری از سوی فردی که خواه  ناخواه،   ولیعهد رژیم پادشاهی است،  و در قانون اساسی‌ای که مرتباً از آن دم می‌زند،  باید پادشاه شیعۀ اثنی‌عشری باشد،  جز «ابهام پروری» هیچ نیست.  از سوی دیگر،  از منظر تاریخی،  صرفاً به دلیل ادعای پوچ ضدیت پهلوی اول با ملایان بوده که عبارت «جدائی دین از حکومت» ساخته‌وپرداخته شده است.   ولی در همینجا بگوئیم،   این عبارت فی‌نفسه مبهم است.  چرا که دین در مقام یک ساختار «اجتماعی ـ اقتصادی» همه‌ساله صدها میلیارد تومان ثروت‌های ملی را می‌بلعد؛  دین بخشی است از حاکمیت.  چگونه کسی می‌تواند ادعا کند که حکومت می‌باید سرنوشت چرخش چنین ثروتی عظیم در اقتصاد کشور را از خود و سیاست‌های‌اش جدا ببیند؟   

به صراحت بگوئیم،‌  نه تنها دین نمی‌تواند از حکومت جدا باشد،  که دولت موظف است چارچوب فعالیت‌های فرهنگی،  اقتصادی،  اجتماعی و مالی ارباب دین را دقیقاً مشخص کرده،  دست اینان را از حیف‌ومیل منابع مالی کشور کوتاه کند.   دولت وظیفه دارد  بهره‌برداری سیاسی ارباب دین از عقاید و پیش‌داوری‌های دینی،  و یا حضور و حمایت‌شان را از پیش‌فرض‌های دینی در عرصۀ‌ علمی،  اجتماعی،  فرهنگی و حقوقی و اخلاقی در سطح جامعه به تعطیل بکشاند و به دخالت این قشر زالوصفت در ادارۀ کشور پایان دهد.   ولی در ایدۀ «جدائی دین از دولت و حکومت» به هیچ عنوان چنین چیزی پیش‌بینی نشده است.   شعار خام و نخ‌نمائی که رضا پهلوی مرتب به آن ارجاع می‌دهد،  متعلق به دوران میرپنج است،  و چیزی نیست جز تأمین حاشیۀ امن جهت گسترش تحرکات ارباب دین بر علیه انسان‌محوری در قوای مجریه،  مقننه و قضائیۀ کشور.    

جهت ارائۀ نمونه‌هائی تاریخی پیرامون محدود کردن نفوذ ارباب دین در امور اجتماعی و سیاسی کشور،  می‌توان به نمونه‌های فرانسه و یا انگلستان ارجاع داد،  هر چند از نظر تاریخی و فرهنگی،  مشکل بتوان ایندو کشور را با کشور استعمارزدۀ ایران به قیاس کشید.  انقلابیون فرانسه با ملی کردن اموال کلیسا که قسمت عمده‌ای از آن هیچ حساب و کتابی نداشت،  دست ارباب دین را از اقتصادی که به عنوان «مسیحیت و دینداری» در کشور به راه انداخته بودند کوتاه کردند.   در نتیجه،  ارباب دین بالاجبار جهت حفظ موجودیت‌شان دست به فعالیت‌های اقتصادی جدیدی در چارچوب قوانین جمهوری فرانسه زده،  مجبور به تقبل حاکمیت اقتصادی دولت شدند.  در انگلستان نیز انقلاب بورژوازی اگر چه پادشاه را در موضع رهبری کلیسای آنگلیکن حفظ کرد،  و موضع وی را به عنوان پادشاه «دین‌پناه» ابقاء نمود،   دربار را از هر گونه قدرت اجرائی محروم کرده است.   نمی‌توان پذیرفت که سلطنت‌طلبان ایران  ـ  اینان پیوسته کشورمان را با دانمارک و انگلستان و سوئد و هلند مقایسه می‌کنند ـ  با شعارهای پوچ و دهان‌پرکن،  یکی از مهم‌ترین سنگ‌های زیربنای دمکراسی سیاسی،  یعنی محدودیت دنیوی،  فلسفی،  اجتماعی و اخلاقی ارباب دین را اینچنین به حاشیه برانند.   از برخورد سبک‌سرانۀ اینان با موضوعی اینچنین با اهمیت،  و حاکم کردن «ابهامی» آزاردهنده در این زمینۀ ویژه،  رایحۀ تعفن عوام‌زدگی به مشام می‌رسد.  چرا که ارائۀ برنامه‌ای مدون و مشخص در مورد جایگاه واقعی اجتماعی «بنیاد دین» در آیندۀ سیاسی کشور الزامی است.   و تا زمانی که این جایگاه مشخص نشود،   ابهام و عوام‌زدگی بر جامعۀ ایران حاکم خواهد ماند.   در راستای همین ابهام است که «لیبرالیسم» هم در کشورمان تبدیل به ابزاری صرفاً سیاسی شده!      ‌ 

نخست بگوئیم لبیرالیسم در تضاد با رادیکالیسم معنا و مفهوم می‌گیرد؛‌  فی‌نفسه نمی‌تواند «ایدئولوژی» تعریف شود.   به عبارت ساده‌تر،  آنجا که دولت با پیش کشیدن نظریۀ «منافع عمومی» بر فعالیت اقتصاد خصوصی محدودیت‌هائی اعمال می‌کند،  درجۀ لیبرالیسم اقتصادی نیز در جامعه کاهش می‌یابد.  به همین دلیل لیبرال‌های آمریکائی همیشه شعار می‌دهند،  «بهترین دولت،  کم‌ترین وکوچک‌ترین دولت است!»  ولی در ایران استعمارزده،  رادیکال‌ها،‌  چه مارکسیست و چه اسلامگرا،‌  چه عوام‌پرست و چه سلطنت‌طلب،  پیوسته لیبرالیسم را در جبهۀ مخالف منافع‌شان معرفی ‌کرده‌اند،  هر چند رابطۀ‌ بسیاری از این گروه‌ها با فعالیت‌های اقتصادی بی‌دروپیکر بسیار گرم و داغ بوده و هست.  نتیجتاً لبیرالیسم در زاغۀ مهمات گروه‌های سیاسی وطنی به تدریج تبدیل به سلاحی جهت توجیه عملکردشان شده،‌   و آنزمان که پای به بن‌بست‌های عملی و اقتصادی می‌گذارند بجای قبول واقعیت، دست به انتقاد از لیبرال‌ها می‌زنند.   بله،  استفاده ابزاری از واژه لیبرالیسم به اینان امکان می‌دهد تا با بهره‌برداری سیاسی از عقده‌های بیشماری که بین فقیر و غنی از دیرباز در ایران حاکم شده است،‌   خود را از این سوی به آن سوی بیاندازند؛  از لیبرال‌ها‌ و اقتصاد آزاد انتقاد کنند،  باشد تا عدم موفقیت در «جبهۀ فقرا» را توجیه کرده‌ باشند.  

ولی در واقع اقتصاد تک‌محصولی کشور استعمارزدۀ ایران اصولاً جائی برای لیبرالیسم ندارد که اینان آن را تأئید کنند،  و یا مورد انتقاد قرار دهند.  به طور مثال،  جماعت بازاری‌ها که عموماً در قلب تشکل‌هائی همچون جبهۀ ملی،  نهضت‌آزادی و اصلاح‌طلبان جا خوش کرده‌اند،  و با سوءاستفاده از دلارهای نفتی ثروت‌اندوزی می‌کنند،‌  اگر در کلام از منتقدان لیبرالیسم به شمار می‌روند،  در عمل از جمله مهم‌ترین حامیان‌اش نیز هستند!‌  مسئلۀ مهم برای این جماعت این است که، ‌ تا کجا می‌توان بدون حساب و کتاب دست به مال‌اندوزی زد.  از سوی دیگر،   موضع سلطنت‌طلبان نیز با لیبرالیسم کاملاً روشن است؛   همان مواضع مزورانۀ  تشکل‌های ملی ـ مذهبی،  اصلاح‌طلب و اصولگرای اسلامی خواهد بود.  در این میانه،  فقط مارکسیست‌ها برخورد دیگری دارند،  چرا که ادعا می‌کنند اقتصاد دولتی پیشنهادی‌شان «زایش زودرس تاریخ» است!   در نتیجه باید همه چیز دست دولت باشد!  و فرض اصلی نیز این خواهد بود که دولت مارکسیست حامی منافع عمومی است؛  خاصه‌خرجی نمی‌کند؛   زورگوئی ندارد؛  «حسن نیت» دارد؛  و … و خلاصه بگوئیم واژۀ لیبرالیسم در گفتمان اهالی مرز پرگهر،  از جایگاه واقعی‌اش ـ  فرهنگ لغات سیاسی ـ خارج شده و از منظر اقتصادی عملاً موجودیتی است مجازی که هیچ ارتباطی با لیبرالیسم ندارد؛‌   نوعی اختراع وطنی است!  کلیدواژه‌ای است جهت جنگ زرگری میان محافل مختلف داخلی و برون‌مرزی.  

ولی یک واقعیت را نیز نمی‌باید فراموش کرد. طی دهه‌ها حاکمیت محافل فاشیست در کشورمان،  شعار «مبارزه با لیبرالیسم» نهایت امر تبدیل به شعاری جهت حمایت از استبداد شده.  و بی‌دلیل نیست که تمامی عملۀ استبداد در ایران،‌ مخالفت رسمی خود را با «لیبرالیسم» اعلام می‌دارند!   به عبارت دیگر،  اینان به زبان بی‌زبانی تأکید دارند که حاضرند تحت عنوان «حمایت از قشرهای ستم‌دیدۀ کشور»،  هر گونه استبدادی را حاکم کنند؛   حاضرند ناکامی‌های نظام اقتصادی‌شان را تحت عنوان مبارزه با لیبرالیسم توجیه کنند؛  و … 

بررسی گفتمان‌های «غیردینی» در سیاست ایران را در همین مرحله به پایان می‌بریم.  به استنباط ما،  جامعه ایران تغییرات بسیاری کرده،  و از اینرو شاید قسمت عمده‌ای از آنچه بالاتر به قلم آوردیم،  هم اینک ملکۀ ذهن ایرانیان باشد.   با این وجود،  گذاردن نقطۀ پایان بر عوام‌گرائی در سیاست ایران،  ایجاب می‌کند تا هر چه بیشتر با تحلیل‌هائی از این دست کنکاش در نظریات سیاسی و سیال در ایران را به روندی عادی تبدیل کنیم.

به مناسبت سقوط سیاسی مصطفی رحیمی از پشت‌بام!

ژئواستراتژی کله‌قند!

اپیلوگ تئاتر «کمدی ـ سیاسی» سوئدی که تحت عنوان محاکمۀ‌ یکی از عمله‌های حکومت اسلامی در اینکشور بپا شده بود،  با قرائت «حکم» دادگاه به روی صحنه آمد و بالاخره پرده‌ها فروافتاد!  تماشاگران ارجمند هم دست‌افشان و اشک‌ریزان از تئاتر بیرون دویده،  گونه‌های سرخابی و خون‌گرفتۀ سازمان مجاهدین خلق را بوسه‌باران کردند!   نوۀ رضامیرپنج را در کوچۀ بغل تئاتر می‌بینیم که با خاله‌خان‌باجی‌های اصلاح‌طلب و حقوق‌بشری‌های نوبلی و اسلامی و … ایستاده‌اند و مارمولک‌ به دست فریاد می‌زنند: «انا شریک!»   حکومت ملایان تهران هم خشمگین و دژم فریاد برمی‌آورد:  «این رأی خلاف قوانین است!»  تو گوئی ملایان که قوانین بیابانی یا همان قانون اساسی خودشان را هم همه روزه زیر پای می‌اندازند،‌  «قانون‌شناس» تشریف دارند و به قوانین احترام می‌گذارند!  البته فراموش نکنیم که اینان با سکوتی که بیشتر علامت «رضا»،  و شاید هم علامت «رضاپهلوی» بود،  طی ماه‌هائی که سناریوی دادگاه خیابانی به روی صحنه برده ‌شد،  هیچ برخورد جدی‌ای با سوئد و منافع اینکشور در ایران صورت نداده‌اند!  

بله،  این بود فشرده‌ای از اپیلوگ تئاتر «کمدی ـ سیاسی» اخیر!  مسلماً متن نمایش‌نامه که در آن نقش اصلی به فردی به نام حمید نوری واگذار شده بود به امضاء کاخ‌ باکینگهام رسیده است!   همانطور که پیشتر هم در وبلاگ «آب‌نبات چوبی سوئدی» نوشتیم،  ایشان به محض ورود به کشور سوئد،   به دلیل تقاضای چند تن از مخالف‌نمایان حکومت ملایان در فرودگاه استکهلم توسط پلیس بازداشت شدند!   اینکه پلیس سوئد به چه دلیل یک تبعۀ خارجی را به دلیل تقاضای چند خارجی دیگر دستگیر می‌کند،  بماند که فعلاً جای بررسی ندارد!‌  در ثانی،  این مخالفان اگر با حکومت ملایان در ارتباط نبودند،‌  از کجا تاریخ دقیق ورود حمید نوری را به سوئد می‌دانستند؟   باری حاج‌حمید که گویا نور هم به قبرش باریده،  به دلیل همان شکایت چند تن از «افراد»،  ماه‌های مدید جهت «تکمیل» پرونده،  البته در رسانه‌ها «زندانی» شد و ماه‌های طولانی نیز جهت «تفهیم اتهام» در سوئد،   به هزینۀ ملت ایران تفریح کرد،  و در عرصۀ رسانه‌ای «شکنجه» شد،   و بالاخره پس از گذشت نزدیک به دو سال تحمل «زندان»،   به فیض شهادت در دادگاه کشور سوئد نائل آمده،  حکم «طلائی» را دریافت کرد!   البته این بساط هنوز به پایان نرسیده.  حکومت ملایان،‌  باز هم به هزینۀ‌ ملت ایران،  ‌ و در اعتراض به حکم دادگاه خیابانی برای این جانور وحشی تقاضای استیناف خواهد کرد و خلاصه سریال حمید نوری هم‌چنان ادامه خواهد داشت.

البته بوی گند ساخت‌وپاخت سیاسی در این پرونده،   از روز نخست مشام آن‌هائی را که غرض و مرضی در این دنیا ندارند آزرده است،  ولی بعضی خوش‌خیال‌ها و هالوها که طی غائلۀ 22 بهمن 57 هم خیلی به امام‌شان دل‌ بسته بودند و نعلین بوگندوی‌اش را می‌لیسیدند،  خوشحال‌اند که «بالاخره یکی از آدم‌کشان رژیم به تله اوفتاد!»   بعضی‌ها هم که اهل بخیه‌اند و یک‌پای‌شان در ایران ملازده و پای دیگرشان در فرنگ زنجیر شده،  نگران‌اند؛  «بالاخره تکلیف ما چه می‌شود؟!»   سیاسی‌بازها و اوباش هم که با هر نسیمی بادبان‌شان را هوا می‌کنند،  امیدوارند؛  «بالاخره نوبت نوکری برای اجنبی و چاپیدن ملت به ما خواهد رسید!»  ولی برای همۀ این‌ها خبر بدی آورده‌ایم.  

محکمۀ سوئدی،  حکایت خر و کله‌قند و پنج تومان را تداعی می‌کند!  آورده‌اند که یک روستائی به امید داشتن یک کره‌خر،  ماچه‌الاغ‌‌اش را برای جفت‌گیری به ده همسایه می‌برد.   برای اینکار هم از پیش پنج‌تومان و یک کله‌قند به صاحب نره‌خر پرداخت می‌کند.   ولی هنگام جفت‌گیری،   نره‌خر قزوینی از آب در می‌آید و بجای باردار کردن ماچه الاغ،  ماتحت‌اش را پاره می‌کند!  صاحب خر ناامید و گریان،  به همراه خر «اون‌پاره» راه بازگشت در پیش می‌گیرد،  و در راه،  یک «شهروند»،  یا بهتر است بگوئیم یک »ده‌وند»،  وی را سر در گریبان ‌یافته و می‌‌پرسد: 

ـ عموغلی چه شده؟

  لبخند تلخی بر لب صاحب ماچه‌الاغ نقش می‌بندد:

ـ هیچ؛‌  یک کله‌قند و پنج‌تومان و یک دست کون بدهکار بودیم،  دادیم و آمدیم! 

حالا رضاپهلوی و سازمان مجاهدین خلق و اصلاح‌طلبان و خاله‌خان‌باجی‌ها به همراه کادر دیپلماتیک وزارت امور خارجه ملایان را می‌بینیم که ذوق‌زده و دست‌افشان و پای‌کوبان به امید داشتن کره‌خری مامانی به سوی ده همسایه روان‌اند.   ماچه‌خر هم که همراه‌شان نیست؛  در سوئد زندانی شده!   معلوم نیست نره‌خر کذا قرار است در آینده اینان چه نقشی ایفا کند.  اگر خاتون مولوی کدو را ندیده بود،   اینان کدو را خوب دیده‌اند،  آن یکی را ندیده‌اند.

ولی از شوخی گذشته،   این بساط ریشه در مسائل دیگری دارد که سعی می‌کنیم تا حد امکان آن را بشکافیم.  نخست بگوئیم،  حاکمیت در کشورهای اسکاندیناوی،  و خصوصاً سوئد که گل‌سرسبدشان به شمار می‌آید،  از دوران بروبیای آدولف‌ هیتلر به صراحت نشان داده که پیرو سیاست‌های انگلستان است.  کسانی که مایل به بررسی روابط اسکاندیناوی با دربار انگلستان‌اند می‌توانند به ادبیات گسترده‌ای که در این مورد در دسترس است مراجعه کنند.   در ثانی،  دولت سوئد که همین چند روز پیش،   باز هم به صلاحدید انگلستان،  رسماً اعلام داشت که پناهندگان کرد را به ترکیه تحویل می‌دهد،  تا نظر مثبت ترک‌ها را برای عضویت سوئد در ناتو جلب کند،  گه‌زیادی خورده که «طرفدار حقوق بشر» شده. 

ثالثاً،  مسئله‌ای که برخی رسانه‌ها تحت عنوان «ارتباط» پروندۀ احمد‌رضا جلالی با حمید نوری» پیش انداخته‌اند نیز دیوار ‌آتشی است جهت پنهان داشتن واقعیات ژئوپولیتک.  یادآوری کنیم که مدت‌هاست یکی از اتباع سوئد به نام دکتر جلالی را ملایان در ایران به جرم جاسوسی دستگیر کرده‌اند.   امروز گروهی وانمود می‌کنند که دولت سوئد قصد دارد با محاکمه و به زندان انداختن نوری،  جلالی را نهایت امر با وی «معاوضه» کند!   در همینجا بگوئیم،  این نوع ادعاها بجای رد گم کردن،   توضیح واضحات خواهد شد. 

چرا که اگر برای آزادی احمدرضا جلالی،   دولت سوئد حاضر شده چنین هزینه‌ای در سطح جهانی پرداخت کند،  و دادگاه‌های سوئد را اینچنین نازل و بی‌ارزش بنمایاند،‌  چنین استنباط می‌شود که جلالی نه فقط جاسوس است که در رأس یک شبکۀ کلان جاسوسی و توطئۀ جهانی قرار گرفته‌.  نخست بپرسیم،   در خرتوخری که حکومت ملایان در کشورمان به راه انداخته،  اصولاً جلالی برای چه کاری به ایران رفته بود؟  باز هم از خودمان می‌پرسیم،   اگر طی سال‌های متمادی،   افراد دوتابعیتی زیادی در ایران به دلائل مختلف بازداشت شدند و گروهی از اینان همچون زیبا کاظمی،   حتی در زندان‌ها توسط شکنجه‌گران به قتل رسیدند،  چرا هیچ دولتی در خارج از اینان حمایت نکرده است؟  چه شده که اینک دولت سوئد بر اساس اظهارات برخی رسانه‌ها برای احمدرضا جلالی می‌باید اینهمه «مایه» بگذارد؟  

ولی ریشه‌های استعماری حکومت ملایان علنی است،  و به همین دلائل با بررسی رفتار و گفتار این حکومت نمی‌توان برای این دست سئوالات پاسخ قابل‌قبولی ارائه داد.  به استنباط ما دستگیری جلالی و دیگر دو تابعیتی‌ها در ایران کار دولت ملایان نمی‌تواند باشد.   اینان همانطور که بارها نشان داده‌اند خود از جمله نوکران و توطئه‌گران وابسته به غرب‌اند.  همه روزه ایرانیان پرشماری از خارج پای به کشور می‌گذارند،  در میان‌شان دوتابعیتی،  مقیم و حتی پناهنده هم دیده می‌شود.  چه شده که به یک‌باره فردی را دستگیر کرده،   ماه‌ها سین‌جیم به راه می‌اندازند؟   در نتیجه،  می‌باید قبول داشت که شبکۀ دیگری که از قابلیت‌های اطلاعاتی و ضداطلاعاتی واقعی برخوردار است این افراد،   وظایف و اهداف‌شان را شناسائی کرده؛  و همین امر باعث دستگیری‌شان می‌شود.  خلاصه اهدافی ژئوپولیتک در میان است.    

بررسی اهداف ژئوپولیتک را در این وبلاگ در پرانتز می‌گذاریم،  ولی می‌باید قبول داشت که برنامۀ «مفرح» دستگیری و محاکمۀ حمید نوری در سوئد،  چند واقعیت تکاندهنده در مورد شبکۀ مخالف‌نمایان و ارتباطات‌‌شان با حکومت ملائی را علنی کرده است.   ما بارها گفته‌ایم که اعضای این شبکه از هر دست و هر قماش،  ‌ با حکومت آخوندک‌ها در ایران،  از منظر ژئواستراتژیک هم‌سو است؛  اینان سر در آخور واحدی دارند؛  به محافل غربی وابسته‌اند؛  سخنگوی این محافل‌اند،  و در چارچوب منافع‌ آنان عمل می‌کنند.  حمایت جملگی اینان از جریان زلنسکی در اوکراین،  به هر دلیل و به هر برهانی،  فقط نشاندهندۀ هم‌سوئی اینان با غرب بود.  اگر هم کسانی‌ در حکومت ملائی تهران از زلنسکی حمایت علنی نکردند،  به این دلیل بود که نمی‌توانستند حمایت‌شان را علنی کنند.  ولی روند مسائل در ایران نشان ‌داد که دل‌شان با زلنسکی است.  در نتیجه،   اگر طی یکصدسالی که از حضور رسمی استعمار در ایران می‌گذرد،   این جریانات سیاسی در مقاطعی دست به خون یکدیگر آغشته‌اند،   به دلیل وابستگی‌شان به محافل ضدایرانی است،  نه به دلیل استقلال و مخالفت‌شان با یکدیگر. 

با در نظر گرفتن تمامی این واقعیات،  خروجی محاکمۀ نوری،  برخلاف تصور برخی حضرات،  برای تشکل‌های سیاسی نانی به تنور نخواهد چسباند.  این برنامه صرفاً تبلیغاتی است،  و اهداف دیگری دنبال می‌کند.  این را بگوئیم که جریانات سیاسی،   چه در داخل و چه در خارج از ایران در برابر کمدی محاکمۀ نوری،   همه با هم «کنار» آمده‌اند؛  دست‌شان هم به تدریج در برابر ملت ایران باز خواهد شد.   اگر رضاپهلوی بجای هارت‌وپورت‌های توخالی هم امروز سوار هواپیما شده به تهران برود،  مسلم بدانیم حامیان‌اش در دولت و مجلس و بیت‌رهبری از وی حمایت خواهند کرد.   ظریفی سال‌ها پیش می‌گفت،   تفاوت رضاپهلوی با خامنه‌ای یک تیغ ناست سوسمارنشان،  یک دست کت‌وشلوار،  و چند شیشه ادوکلن است.   متأسفانه روند مسائل این واقعیت تلخ را به خیلی‌ها ثابت کرد.     

ظاهراً جنگ در اوکراین فشار روسیه،  چین و هند را در سطح جهانی بر منافع محافل غربی تشدید کرده است.   امروز غرب بیش از پیش نیازمند متمرکز کردن نیروهای وابسته به خود شده.  سفر اخیر بایدن به خاورمیانه نیز نشانه‌ای است از همین نیاز.   در مورد ایران،  دادگاه حمید نوری نشان داد که نیروهای وابسته به غرب به همان اندازه در رأس حکومت ملایان جا خوش کرده‌اند که در خارج از مرزها.  ولی جنگ‌زرگری اینان با یکدیگر رو به پایان دارد،   و نهایت امر مجبور خواهند شد اتحاد «مقدس‌شان» را در برابرمان علنی کنند.               

دون‌کیشوت‌های مرز پر گهر!

ظاهراً جماعت «شاه‌الله» تا حدودی از مواضع جنگ‌جویانه‌اش عقب‌نشینی کرده‌؛  حمایت‌های شداد و غلاظ محافل واشنگتن‌نشین از بازگشت آریامهریسم‌ به ایران تضعیف شده.   ولی فراموش نکرده‌ایم که همزمان با برافراشته شدن علم‌وکتل آریامهریسم توسط رضا پهلوی،   گروهی تحت عنوان «جبهۀ ملی برون‌مرزی» حمایت خود را از علم‌وکتل ایشان اعلام داشت!‌  و زمانیکه آب‌ها از آسیاب استبداد شاهنشاهی فروافتاد،  کاشف به عمل آمد که گویا اینان اصلاً «وجود خارجی» ندارند،  و ارتباطی هم با جبهۀ کذا نمی‌توانند داشته باشند.  راست و دروغ این مسئله گردن همان‌ها که می‌گویند.  ولی منصفانه بگوئیم،   عملکرد جبهۀ ملی،  حداقل طی بلوائی که ملایان و ساواک و ارتش شاهنشاهی تحت عنوان «انقلاب اسلامی» در کشور به راه انداخته بودند،  و منجر به کودتای 22 بهمن 57 شد،   به صراحت نشان داد که به مواضع این جماعت نمی‌باید اطمینان داشت.  

جبهۀ ملی در اطلاعیۀ اخیر خود رسماً به دلائلی که مسلماً قابل توجیه نیز می‌تواند باشد،   به رضا پهلوی حمله‌ور ‌شده،  و تناقض‌گوئی وی را نکوهش کرده.   ولی همین جبهه در جنگ‌آوری «آزادیخواهانه‌اش» فراموش کرده که خود نیز در زمینۀ افکار و کردار هیچ کارنامۀ درخشانی ندارد.  این جبهه،   هم در رفراندوم روح‌الله خمینی به «جمهوری اسلامی» رأی مثبت داد؛  هم قانون اساسی ولایت فقیه را تأئید کرد؛  ورای آن،  در انتخاباتی که اوباش و ملایان به راه انداختند شرکت فعال نیز داشته است!   خلاصه تا زمانیکه ملایان آب پاکی روی دست‌‌اش نریختند و از دستگاه خلافت هزارۀ سوم اخراج‌اش نکردند،   جبهۀ کذا از دست‌بوسی ملایان قدمی عقب نگذاشته بود.   در نتیجه،‌  کلاس درس دمکراسی سیاسی‌ که این «جبهه» برای رضا پهلوی باز کرده مضحک است.  طی بحران سال 1357،  و در دوران وانفسائی که منجر به کودتای 22 بهمن شد،  از اینان مواضع انسانی و منطقی در حمایت از دمکراسی سیاسی به چشم ندیدیم!  اینان شاپور بختیار را از جبهۀ ملی اخراج کردند؛  به دست‌بوس روحانیت شیعه،  در پاریس شتافتند؛   نهایت امر با حمایت همه‌جانبه از بلوا،   به نهادهای ضددمکراسی یعنی روحانیت شیعه،  ارتش،  ساواک و حلقه‌های اوباش شهری چراغ سبز دادند تا ملت ایران را تحت عنوان «انقلاب» به گروگان بگیرند.   حال چه شده که یک جریان سیاسی با چنین پروندۀ سیاه و سابقۀ ضدیت علنی‌اش با دمکراسی‌،  به دیگران درس دمکراسی می‌دهد؟!

در این مرحله است که عملاً پای به میدان «گفتمان سیاسی» ایران می‌گذاریم.   گفتمان بیمارگونه‌ای که کلیۀ جریانات سیاسی به دلائلی که مسلماً ورای یک وبلاگ می‌باید بررسی شود به آن آلوده شده‌اند.  جهت گشودن فصلی در این باره،   نخست می‌باید تأثیرات مخرب استبداد استعماری بر تفکر سیاسی کشورمان را مورد بحث قرار دهیم.  سپس به بررسی شکل‌گیری نهادها و تشکل‌های متفاوت بر محور این گفتار بیمارگونه می‌پردازیم،  و در آخر چشم به راه خروج از این معضل می‌شویم.   پس در آغاز برویم به سراغ تأثیرات مخرب استبداد استعماری.

استبداد در تاریخ ایران پدیده‌ای رایج بوده است.  حتی در آخرین دهه‌های قرن نوزدهم که غرب به تدریج پای به میدان روابط سیاسی و اجتماعی‌ نوین می‌گذاشت،  ایران هنوز در دامان استبداد سیاه قرون‌وسطائی اسیر بود.  این شرایط غیرانسانی تا آغاز تحولاتی که جنبش مشروطه به همراه آورد ادامه یافت،  هر چند این جنبش به دلائلی در میانۀ راه از حرکت بازایستاد.   تبعات جنگ اول جهانی،  شکل‌گیری دولت بلشویک در مرزهای شمالی،  هم‌گامی و همراهی ارتجاع داخلی ـ  هنگ‌های قزاق‌،  روحانیت شیعه و فئودال‌های طرفدار استبداد ـ   دست در دست قحطی و بلایای پساجنگ در ایران،  تیر خلاص را نهایت امر به مشروطه شلیک کرد.  در این مقطع بود که سلطنت سنتی قاجار فروریخت و با آغاز حکومت میرپنج،  که بعدها سلطنت پهلوی نام گرفت،  دستگاه استبداد سنتی جای خود را به استبداد استعماری سپرد.        

بحران در گفتمان سیاسی کشور در عمل از همین مرحله آغاز شده بود.  چرا که با شروع دخالت مستقیم و بی‌قیدوشرط خارجی در امور کشور،   محافل سیاسی متفاوت در مسیر منافع گروهی‌شان و با بهره‌گیری از حمایت‌های فرامرزی به این گفتمان بیمارگونه میدان ‌دادند.   و از آنجمله‌اند،  حامیان غرب‌گرائی،   مخالفان غرب‌گرائی،   ملی‌گرایان دوآتشه،  اسلام‌پرستان،  بلشویک‌ها،  انقلابیون چپ‌گرا،  و …  ولی مطلب جالب توجه اینکه برخلاف بسیاری کشورهای استعمارزده،  در ایران هیچ‌یک از این جریانات نتوانست از مرحلۀ «محفل» پای بیرون گذارده،‌    تبدیل به حرکتی مسئول با اهداف مشخص سیاسی شود.   خلاصۀ کلام،  استبداد استعماری رابطۀ گفتمان سیاسی را با جامعه از پایه و اساس قطع کرد؛  در این راستا،  محفل‌بازان و محفل‌نشینان بدون کوچک‌ترین ارتباطی با نیازهای اجتماعی و اقتصادی کشور تبدیل ‌شدند به «سیاستمدار!»          

«محافل» وابسته به استعمار که اینچنین پای به میدان سیاست کشور گذاردند،  بدون هیچگونه ارتباط واقعی با جامعه،  و بدون مرام‌نامه،  ایدئولوژی و دیگر ضرورت‌های فعالیت سیاسی،  یا نام «حزب» برخود می‌گذاردند و یا دست‌اندرکار تشکیل حکومت می‌شدند!  پر واضح است که طول عمر چنین «احزابی» از چند هفته فراتر نرود؛  و باز هم مسلم بود که حکومت‌هائی که اینچنین تشکیل می‌شد کاری با صلاح و فلاح ملک و ملت نداشته باشد.  جالب‌تر اینکه،  بی‌توجهی این نوع حکومت‌ها به واقعیات اجتماعی،  سیاسی،  اقتصادی و حتی هنری و فرهنگی در ایران،  باعث گسترش حمایت‌شان از جانب سیاست‌های فرامرزی می‌شد.   خلاصۀ کلام،  استعمار از طریق حمایت از این حکومت‌های خلق‌الساعه و بی‌ریشه،  به نوعی جنون اجتماعی در کشور دامن می‌زد.   به طور مثال،  «گفتمان سیاسی» دوران میرپنج،  علیرغم وابستگی تام‌وتمام دستگاه حکومت به دربار انگلستان،  وطن‌پرستی و ملی‌گرائی معرفی می‌‌شد؛  آریامهریسم که در واقع با توپخانۀ غرب به بنیاد اقتصاد و بافت طبقات و اجتماع کشور حمله‌ور شده بود،   ورود به دروازه‌های «تمدن بزرگ» نام می‌گرفت؛  و خمینی‌ایسم که در عمل چیز نبود جز نماد نفرت قشر ملا و بازاری از هر آنچه رشد و تحول و پیشرفت و انسانیت در جامعه می‌توانست باشد،   «انقلاب ملت ایران» جهت دست‌یابی به اهداف بزرگ معرفی می‌شد!     

با این وجود،  با «انقلاب اسلامی»،   علیرغم تمامی نکات منفی‌اش فضای سیاسی کشور به میدان دیگری نیز پای گذارده بود.   میدانی که بیشتر نتیجۀ جبرزمان بود،   تا خواست سیاست‌های استعماری.   «میدان نوین» را مدیون مهاجرت گستردۀ ایرانیان به خارج از کشور،  رشد شبکۀ ارتباطات جهانی و اینترنت،  و خصوصاً حضور فعال قدرت‌های غیرغربی در فضای سیاست‌جهانی هستیم.  به عبارت ساده‌تر،  مخیلۀ ایرانیان از مونوپول تصویرسازی و تصوربافی محافل سرمایه‌داری غرب پای بیرون ‌گذارده بود،   و به این ترتیب،  مونوپول گفتمان سیاسی نیز هر چه بیشتر از چنگ هیئت‌حاکمه‌ای که خود محصول سیاست غرب بود،  خارج می‌شد. 

در این مرحله بود که سیاست‌های استعماری،   نگران آیندۀ چپاول‌های منطقه‌ای‌شان شده،   از طریق گسترش شبکه‌های اطلاع‌رسانی، پای در تشکیل یک محور اصلی جهت تحمیل  «گشتاورهائی» برای گفتمان سیاسی شدند.   وظیفۀ اصلی این «گشتاورها» قرار دادن «گفتمان سیاسی» بر محورهائی مشخص و از پیش‌تعیین شده است.  به این ترتیب،  با استفاده از هیاهوی شبکه‌های اجتماعی،  و رادیوهای رنگ‌وارنگ،  عناصر نوین بدون تأئید قبلی از جانب سیاست‌های استعماری در «گفتمان سیاسی» کشور پای نخواهد گذارد.  این «گفتمان بیمار» به این ترتیب مورد حمایت قرار می‌گیرد،  و تحولات آیندۀ آن نیز تحت نظارت قرار خواهد داشت.   البته در این مختصر بررسی تمامی این گشتاورها امکانپذیر نیست،  در نتیجه،  به مهم‌ترین‌شان نیم‌نگاهی می‌اندازیم. 

نخستین «گشتاور» در گفتمان سیاسی ایران همان «اصالت انقلاب» است.  رادیوهای خارجی،  شبکه‌های داخلی،  و … هیچکدام در مطالب‌شان این «اصالت» موهوم را به زیر سئوال نخواهند برد.   احدی در اوپوزیسیون نیز از خود نمی‌پرسد،   چه شده که نزد تمامی گروه‌های سیاسی،  از سلطنت‌طلب و راست‌گرای مذهبی و افراطی گرفته،  تا چپ‌ استالینیست و لنینیست و … همگی «انقلاب» را قبول کرده‌اند،  و از نقش شبکه‌های استعماری در داخل و خارج در شکل‌گیری آن سخنی به میان نمی‌آورند؟  اگر حکومتی‌ها در داخل و خارج همه روزه قربان‌صدقۀ «انقلاب اسلامی» می‌روند،   سلطنت‌طلب‌ها ادعا دارند که،  «مردم چشته‌خور شدند؛  پیشرفت‌ها را ندیدند؛  اشتباه کردند؛  انقلاب شد!»   مذهبی‌های فرامرزی می‌گویند: «آفرین بر امت مسلمان و انقلابی؛  آخوندها انقلاب را خراب کردند!»  چپ‌ها هم مدعی‌اند که،  «انقلابی واقعی صورت گرفت؛  خیانت لیبرال‌ها آن را به بیراهه کشاند!»  

ولی اشتباه نکنیم،  این سخنان و برخوردها فقط آب به آسیاب همان گفتمان سیاسی «بیمار» می‌ریزد.  و اگر همگی اینان پیرامون گشتاور کذا در گردش‌اند دلیل دارد.  سلطنت‌طلب نمی‌تواند قبول کند که ارتش شاهنشاهی به دستور آمریکا اعلیحضرت‌اش را از کشور با اردنگ بیرون انداخته.   چرا که جهت برپائی تخت سلطنت نیازمند همان ملایان و سپاه‌پاسداران،  ساواما و دیگر تشکل‌هاست!  مذهبی‌ها،  از جمله همین جبهۀ ملی که بالاتر از آن سخن گفتیم نیز به گفتمان سیاسی بیمار پروبال می‌دهند چرا که،‌   خود تا گریبان به محافل مذهبی وابسته‌اند و قبول نمی‌کنند که بنیاد شیعۀ اثنی‌عشری پدیده‌ای است ضدانسانی و صرفاً استعماری.   و در آخر،  چپ‌ها نیز عملۀ همین «گفتمان‌سازی» شده‌اند،  چرا که اگر هبوط را به گردن لیبرال‌ها نیاندازند،  می‌باید توضیح دهند چگونه جنبش‌های به اصطلاح مارکسیست،  به اعماق فاضلابی شیرجه زدند که دستگاه سرمایه‌داری آمریکا جهت بهینه کردن منافع‌اش در منطقه حفر کرده بود!                    

دومین گشتاور در این گفتمان سیاسی بیمارگونه،  واژگان مردم،  ملت،  امت،  ایرانیان،  و … است.  تمامی تشکل‌هائی که بالاتر به ‌آنان اشاره کردیم،  در گفتمان‌شان از این واژگان استفاده می‌کنند،  هر چند معلوم نیست روی به چه جماعتی دارند.  باید پرسید این جماعت از چه نوع است و چه خاصیتی دارد،  که سلطنت‌طلب،  جمهوری‌خواه،  مارکسیست،  مذهبی، آخوند و … همه به آن دخیل بسته‌اند و از آن معجزه می‌طلبند،  و برای بهزیستی‌اش جان‌فشانی‌ها کرده و می‌کنند!   رضا پهلوی مرتب می‌گوید،  «ملت ایران!»  یک‌بار از حامیان‌اش تحت عنوان «سلطنت‌طلب» نام نبرده! تو گوئی سلطنت طلبی را جرم به شمار می‌آورد.    جنبش‌های چپ‌گرا نمی‌گویند،  «طرفداران استبداد مارکسیستی!»  می‌گویند، «کارگران،  زحمت‌کشان،  زنان،  و … و مردم!»  ملایان نمی‌گویند،  خشک‌فکران بازار و حوزه،  و یا اوباش جیره‌خوار وزارت ‌اطلاعات،  می‌گویند،  «مردم مسلمان و مخلص و انقلابی!»   به عبارت دیگر،  تمامی این جریانات یک واژۀ «مردم» در آستین گرفته‌اند،  و از آنجا که فضای استبداد در کشور جائی برای تعیین واقعی شمار هواداران هر جریان سیاسی باز نمی‌گذارد،   تک‌تک این جریانات خود را در اکثریت می‌بینند؛   حمایت «مردم» را دارند؛  و این حکومت که معلوم نیست از کجا آمده،   با تکیه بر گشتاور بیمارگونۀ «اصالت انقلاب»،  گویا جلوی فعالیت «سازندۀ» این اپوزیسیون محبوب و مردمی را گرفته!

جهت روشن‌تر شدن مطلب،   در این مبحث به متنی ارجاع می‌دهیم که سال‌ها پیش تحت عنوان «وانهادگان» در همین وبلاگ نوشته‌ایم.  در این مطلب عنوان کرده بودیم که در جریان شکل‌گیری استبداد در جامعه،  «اجماع» به عنوان شالودۀ وانهادگی عمل می‌کند،  و وانهادگی‌ای که نتیجۀ اجماع باشد،   به نوبۀ خود به توهم قدرت نزد جریانات سیاسی،  چه حاکم و چه محکوم دامن خواهد زد.    در این راستا،  یک جریان سیاسی که تعداد هواداران‌‌اش از شمار انگشتان ‌دست هم فراتر نمی‌رود،  خواهان در دست گرفتن سکان ادارۀ کشور می‌‌شود،  و حکومتی که بدون سوبسید،  تهدید و ترغیب‌مالی مشکل می‌تواند یک تظاهرات چند صد نفره در کشور به راه بیاندازد،  خود را بازتاب حمایت‌های «میلیونی ملت مسلمان» معرفی می‌کند.

خلاصه بگوئیم،  این گفتمان بیمار سیاسی،  چه در ویراست پیش‌اینترنت،  و چه در وضعیت کنونی،  بیش از یک سده است که بر جامعۀ ایران سایه انداخته،   و راه‌بندی است جدی بر هرگونه تفکر،  استدلال، و پیشرفت و گشایش در فضای سیاسی کشور.   تنها راه خروج از این بن‌بست،  مشخص کردن اهداف و مسیرهای مورد نظر گروه‌های سیاسی است،  که می‌باید به قول فرانسوی‌ها «گربه را،  گربه بخوانند!»  به عبارت ساده‌تر،  مواضع‌شان را نه در پناه گشتاور ساختگی گفتمان‌های رایج و از پیش‌تعیین شده،  که در چارچوب اهداف روشن سیاسی،  اقتصادی،  فرهنگی و … ارائه دهند.   اگر چنین روش واقع‌گرایانه‌ای در میان گروه‌های سیاسی پای گیرد،   حکومت نیز به نوبۀ خود مجبور خواهد شد دست از «مردم، مردم،  ملت، ملت،  امت، امت» برداشته،  و بگوید در ایران برای تأمین منافع کدامین قشرها نان به تنور می‌چسباند.   

در شرایطی که بحرانی اقتصادی و فراگیر می‌رود تا صدها تریلیون دلار پس‌انداز و مایملک خانواده‌ها را در سطح جهانی به زباله تبدیل کند،  تحولات اجتماعی‌ای که نتیجۀ محتوم قحطی،  گرسنگی،  بحران‌های مالی،  ورشکستگی بانک‌های مرکزی و … خواهد بود،  ایجاب می‌کند که ایرانیان،  هم در داخل و هم در خارج خواستار مسئولیت‌پذیری بیشتر از سوی سیاست‌مداران مدعی مخالفت با حکومت ملایان شوند.   باشد تا اینان دست از گله‌گزاری و توجیه اعمال غیرقابل توجیه‌شان برداشته،  بجای حملۀ دون‌کیشوت‌وار به آسیاب‌های‌ بادی،  حداقل در حد تنویر افکار و روشنگری مسئولیت بپذیرند.